Фрагмент / инсталација Сингуларност 49

Сингуларност 49

Датум на продукција 2010
Категорија Инсталација

Идејата за проектот Singularity 49 (2013) претставува артикулација на симболични, метафорични, референцијални односи помеѓу мноштвото, како единица и целина и неговите конституенти, единки, индивидуи. Преку овој реликвијален асемблаж, Мазневски создава формативна, автогенеричка и променлива поетска структура, чии хералдички знаци (коските), очистени од сопственото онтолошко потекло и преобликувани со минимална естетска интервенција, го одразуваат концептот неприпадност, временска или територијална. Основното обележје на овој концептуално-метафизички пристап е перманентноста на врзувачката енергија или настојувањето за обединување во една формална целина, атопична и дијахрониска по природа. Овој проект се јавува како резултат на еден „внатрешен дијалог“, растегнат помеѓу идеалистичките и идеолошките видувања на уметникот, кој одново се занимава со размислите околу концептот „герамaтрикс“, за анцестралните врски меѓу идејата и материјата, за прапочетокот, за онтогенезата на праформите.

Посебните елементи „низа на хукачи“, како што ги именува уметникот, се персонифицираат во антропоидни прототипови, ликови, фигури, меѓу кои постепено се разликува или препознава родовата диференцијација. Создадените формации „Серија I“, „Серија II“ и „Серија III“ поседуваат рамнотежа на положбата на посебните „единки“, „внатрешен ред“ и „хармонија“ на структурата, раководени од потребата за колективизам, мутуализам и кооперативност во идејата за „приврзување“. Резимирано, елементите сочинуваат „комплетна целост на стварноста“.[Душан Недељковиќ, Историја на философијата (Скопски предавања) (Скопје: Македонска книга, 1984), 47.] Овој формален исказ е податлив за трансисториска интерпретација и идентификација, поради мноштвото субјективни влезови во концептуалниот, значенски однос со кој се здобива целината, откривајќи се како синоним за „општественото уредување“.

Источната философија во голема мера се темели врз основното конфучијанско начело за „општествен поредок“, именувано како „ли“. Овој принцип почива врз небото, насочен е кон земјата, ја следи службата на духовите, се проширува на обредите и церемониите…, „ли“ е синоним за „цивилизација“. Историографијата на конфучијанизмот кажува дека човекот е производ на силите на небото и земјата, единствено начело на „јинг“ и „јанг“, отелотворување на духовите и суштината…[Dimitrije Tasič ur., Konfucije (Beograd: Beogradskog izdavačko-grafičkog zavoda,1984), 129-33.] Како најважна или најсуштествена карактеристика на источниот светоглед се смета свеста за единството и за заемната поврзаност на сите нешта, предмети и настани, искуство и прифаќање на сите појави во светот како манифестации на една основна едност.[Фјитроф Капра, Тао на физиката: Истражување на паралелите помеѓу современата физика и источната мистика (Скопје: Табернакул, 1999), 155.] Паралелно со конфучијанизмот, чија генеалогија е датирана пред околу 5 000 г. пр.н.е., се развива философско-езотеричен и религиски систем, таоизмот, кој постулира дека најважна или најсуштествена карактеристика на источниот светоглед е „свеста за единството“ и за „заемната поврзаност“ на сите нешта, предмети и настани, како искуство и прифаќање на сите појави во светот како манифестации на „една основна едност“.[Капра, Тао на физиката: Истражување на паралелите помеѓу современата физика и источната мистика, 155.]

Формативниот потенцијал на единките во едното, но и нивната посебност, индивидуалност или самостојност, метафорички изразени преку концептот Singularity 49, се приближува и до античката философија, според која се смета дека динамичните структури формираат стабилни формации од кои се гради материјата, давајќи ѝ го нејзиниот цврст аспект. Античкиот философ Емпедокле (Εμπεδοκλης), кој ја постулира „критиката на спознанието“ ги определува четирите корења на светот и двете космички сили. Емпедокле ќе запише дека „На почеток би множество, потем стана едно“. Но, суштината на спознанието се темели врз прашањето – во што се состои множеството? Според овие тврдења, мешањето помеѓу елементите на земјата го создава сиот универзум. Мешањето е единствениот начин на кој настануваат и постојат сите суштества.[Недељковиќ, Историја на философијата, 45-7.] Платоновиот идеализам се темели врз принципот според кој идеите се вечни и непроменливи суштини, тие се извор и причина за сѐ, праслики, парадигми на нештата, тие се посовршени и од поединечните материјални нешта, кои се копии, дериват, одраз, одблесок на идеите, додека, пак, хегелијанскиот апсолутен идеализам укажува дека „идејата е суштина на светот“.

Хегелијанското поимање на „стварноста“ на „конкретната слобода“ се заснова врз усогласување на две тенденции или две потреби на индивидуите. Индивидуата со своите посебни интереси се пронаоѓа во „граѓанското општество“. Благодарение на разумот, индивидуата мора да ја надмине својата посебност и тоа може единствено да се оствари во „универзалниот интерес“. Универзалното се остварува само кога поединецот е задоволен. Универзалното не може да се оствари кога постои споредување и истовремено постоење на субјективната волја и личниот интерес.[Жан Тушар, Историја на политичките идеи: 2 од XVIII век до денес (Скопје: Aрс Ламина, 2011), 500-1.] Холандскиот философ и хуманист Хуго Гроциј (Huig de Groot) сметал дека човекот има потреба за општество, но такво што е создадено за индивидуите. Заедницата според Гроциј е природна и афективна, додека општеството се формира раководено од рационална асоцијација на дивергентни елементи.[Juraj Kolakovič, Historija Novovjekovnih Političkih Teorija (od XV stolječa do 1848 godine), I. knjiga (drugo, izmijenjeno i dopunjeno izdanje) (Čakovec: Zrinski, 1976), 79.]

Посовремената философија застапена од германскиот социолог Георг Зимел (Georg Simmel) посочува дека секое „човечко општество“ поседува своја „форма“ и „содржина“ и дека основната премиса на секое општество е „интеракција помеѓу индивидуите“.[Georg Simmel, The Sociology of Georg Simmel, ed. and trans. Kurt H. Wolff (Illinois: The Free Press, 1950), 40.] Она што ги спојува, здружува овие посебни ентитети се: нагонот, интересите, целта, склоноста, психичката состојба или движењето, односно сето она што е содржано и присутно во нив, за да се постигне или посредува ефект врз другите, или како реципрочен ефект врз нив самите, одредено како „содржина на здружувањето“ [content of sociation].[Simmel, The Sociology of Georg Simmel, 41.] Содржината сама по себе, мотивациите со кои се поттикнува здружувањето, не е социјална, туку станува социјална само тогаш кога се појавува како фактор за трансформација на обичната агрегација на изолираните ентитети во специфични форми на постоење еден за друг, како подреденост на концептот – интеракција. Формалниот аранжман според кој поединците, единките, индивидуите „растат заедно“ во единици, целини, содруженија е, всушност, основата на општественоста.[Ibid., 41.] Некои од единките во сериските состави на Singularity 49 се евидентно подоминантни, поизразени водачи на групите, а сериските мултиплицитети понекогаш се еднообразни, наликувајќи на милитантни формации подготвени за извојување на сопствената слобода. Марксистичкиот критичар и материјалист Херберт Маркузе (Herbert Marcuse) верува дека човечките потреби се секогаш историски потреби, а за нив одлучува самата индивидуа, чиј одговор ќе биде слободен само доколку не е наметнат, уловен.[Herbert Markuze, „Istinske potrebe i lažne potrebe,“ u Povijest filozofije: s odabranim tekstovima filozofa, Boris Kalin (Zagreb, Školska knjiga 1978), 194.]

„Слободното друштво“, според Маркузе, не може да се карактеризира според традиционалните поими на економската, политичката или интелектуалната слобода, не поради тоа што таквите слободи станале безначајни, туку поради фактот дека тие се премногу важни за да бидат сведени на традиционалните форми.[Herbert Markuze, “Čovjek jedne dimenzije,” u Povijest filozofije: s odabranim tekstovima filozofa, Boris Kalin (Zagreb, Školska Knjiga 1978), 383.] Утопистичкиот хуманизам, застапуван од Ернст Блох (Ernst Bloch), пак укажува дека „царството на слободата“ на „човечката историја“ секогаш се наоѓа во нејзиниот почеток.[Ernst Bloch, „Povjesno i prirodno vrijeme: Pojam napretka,“ u Povijest filozofije: s odabranim tekstovima filozofa, Boris Kalin (Za- greb, Školska Knjiga 1978), 387.] Интелектуалната слобода, која еманира од предлогот Singularity 49, како реставрација на индивидуалната мисла, индицира утопистички став во однос на моделите на апсорпција во масовните системи на комуникација, како пермутација на застарените форми на борба за егзистенција.